Zioła mają ogromną moc, którą ludzkość zna już od tysięcy lat. Od wieków wykorzystywane są w kuchni, nadając naszym potrawom wyjątkowe smaki. Wchodzą też w skład kosmetyków oraz licznych leków – także tych, które pomagają w łagodzeniu problemów gardłowych. Jakie zatem zioła na ból gardła sprawdzą się najlepiej?
Fitoterapia – moc ziół pod lupą
Dziedzinę, która zajmuje się ziołami, nazywamy fitoterapią (inaczej ziołolecznictwem). Jest to oddzielna gałąź w obszarze medycyny i farmakologii. Jej wyróżnienie potrzebne było dlatego, że zioła – choć bardzo niepozorne – faktycznie mogą mieć dużą moc. Grunt to wykorzystać ją na korzyść zdrowia, unikając np. przedawkowania, nieodpowiednich połączeń czy podania osobom, które nie powinny danych ziół stosować (nie każde mogą być podawane dzieciom, kobietom w ciąży i w trakcie laktacji, osobom w trakcie określonych farmakoterapii etc.).
Czym jednak dokładnie jest wspomniana „moc” ziół? Każde z nich wykazuje swoje indywidualne właściwości. Poszczególne zioła mogą mieć ich cały szereg, w tym np. właściwości:
- przeciwzapalne,
- przeciwbakteryjne,
- przeciwwirusowe,
- antygrzybicze,
- łagodzące kaszel suchy,
- wykrztuśne,
- łagodzące podrażnienia,
- antyoksydacyjne,
- antynowotworowe,
- wspierające odporność,
- antyseptyczne,
- ściągające,
- osłaniające,
- odżywcze,
- znieczulające etc.
Wszystko to daje jasny obraz, dlaczego tak chętnie sięga się po zioła nie tylko na domowy użytek, lecz także w przypadku tworzenia profesjonalnych produktów – czy to kosmetycznych, czy leczniczych. Sprawdźmy zatem, które zioła na ból gardła stosuje się najczęściej, jakie są ich konkretne właściwości i w jakiej formie możemy korzystać z ich mocy.
Zioło na ból gardła? Porost islandzki
Cetraria islandica – jak brzmi łacińska nazwa porostu islandzkiego – to roślina, która występuje na półkuli północnej: w Azji, Ameryce oraz Europie, w tym także w Polsce. W naszym kraju można znaleźć ją np. na górskich skałach czy w suchych sosnowych lasach. Co ciekawe, porost islandzki niegdyś był wykorzystywany nie tylko w celach leczniczych, lecz stanowił też pożywienie – w okresach głodu tworzono z niego np. mąkę do pieczenia chleba.[1]
Dzięki zawartości polisacharydów, Cetraria islandica pomaga m.in. w walce z uczuciem suchości śluzówki. Wspomniane polisacharydy tworzą bowiem warstwę ochronną na powierzchni podrażnionej błony śluzowej jamy ustnej i gardła, a do tego nawilżają ją, łagodząc podrażnienia.[1] Stąd też jest to zioło, które bardzo często znajduje się właśnie w preparatach mających na celu wspieranie walki z dolegliwościami gardłowymi. Jednym z produktów, które posiadają porost islandzki w swoim składzie, jest wyrób medyczny Fiorda® MAX MD.
Siła szałwii
Szałwia pojawia się w wielu obszarach Europy, w tym również w Polsce. To, że działa prozdrowotnie, nie budzi wątpliwości – już sama jej nazwa na to wskazuje: „salvare” oznacza „leczyć/uzdrawiać”.[2]
Jeśli chodzi o tę roślinę, stosowanym surowcem są liście szałwii lekarskiej. Znajdują się w nich m.in. olejek eteryczny, dwuterpeny czy kwasy fenolowe.[3] Dzięki nim szałwia charakteryzuje się m.in. właściwościami:
- przeciwbakteryjnymi,
- przeciwgrzybiczymi,
- przeciwwirusowymi,
- przeciwzapalnymi.[3]
Napar z szałwii można stosować m.in. w formie płukanek na gardło. Odpowiednio przygotowane zioła – dostępne w aptekach, sklepach zielarskich, a nawet spożywczych w formie herbatki lub rozdrobnionych liści – zalewamy wrzącą wodą, przykrywamy i odstawiamy na około 15 minut. Następnie przecedzamy i jeśli temperatura odpowiednio spadła (zbyt gorący napar może poparzyć gardło), wykonujemy przez kilka minut płukanie.[2] Powtarzamy kilka razy dziennie (od 2 do 4).
Co ważne, szałwia może być pomocna także w problemach natury stomatologicznej, dermatologicznej (np. łagodne stany zapalne skóry), w przypadku nadmiernego pocenia, a nawet w łagodnych problemach trawiennych, np. w przypadku wzdęć.[2]
Rumianek lekarski – szerokie wsparcie dla zdrowia
Rumianek jest chyba jednym z najpopularniejszych ziół w naszym kraju (a być może nawet na świecie). Większość z nas ma go w swojej domowej apteczce – i bardzo słusznie! Na przestrzeni wieków poznano bowiem bardzo wiele prozdrowotnych właściwości rumianku, w tym m.in.:
- przeciwzapalne,
- wiatropędne,
- uspokajające,
- spazmolityczne (rozkurczowe)
- i inne.[4]
Dzięki temu jest to zioło wykorzystywane m.in. w łagodzeniu problemów z układem pokarmowym, nerwowym, wyprysków, oparzeń, owrzodzeń, hemoroidów oraz – co najistotniejsze w odniesieniu do tematyki ziół na ból gardła – wspiera też terapię nieżytów górnych dróg oddechowych.[4]
W jakich preparatach można znaleźć rumianek i w jakiej formie go stosować? Na pewno sprawdzi się pod postacią inhalacji, wspierając układ oddechowy. W formie okładów czy jako jeden ze składników maści pomoże w problemach skórnych. Rumianek można zastosować także w formie wspomnianych już płukanek.[4]
Jakie jeszcze zioła na ból gardła warto mieć pod ręką?
Opisane wyżej zioła są tylko niewielkim procentem tych, które stosuje się w przypadku nieprzyjemnych objawów ze strony gardła. Jakie zioła na ból gardła również będą pomocne?
Na pewno warto mieć w zanadrzu bez czarny. Wspomaga leczenie przeziębień i infekcji grypopodobnych (także tych przebiegających z gorączką, ponieważ wykazuje właściwości napotne).[5] W bólu gardła związanym z infekcją bakteryjną pomóc może także olejek drzewa herbacianego (stosowany w formie inhalacji).[2] Ponadto warto wziąć pod uwagę również jeżówkę purpurową czy popijać napar z lipy (bez problemu można znaleźć ją w sklepach pod postacią herbatki).
Co jednak najważniejsze, cały czas warto pamiętać o sile ziół – podawane w nieprawidłowy sposób lub u osób, które nie powinny ich przyjmować, zamiast pomóc, mogą istotnie zaszkodzić. Jeśli zatem pojawiają się w tym zakresie jakiekolwiek wątpliwości, należy skonsultować je ze specjalistą – by zioła na gardło miały szansę realnie wesprzeć Twoje zdrowie.
Źródła:
1. Studzińska-Sroka, E., Bylka, W., Porost islandzki – związki czynne, aktywność biologiczna, Farmaceutyczny Przegląd Naukowy 2010, 7, 23-27 [dostęp: 04.03.2022]
https://www.researchgate.net/profile/Elzbieta-Studzinska-Sroka/publication/279943644_Iceland_Moss_-_active_compounds_biological_properties/links/559efd1408aeb40ee93c2c77/Iceland-Moss-active-compounds-biological-properties.pdf
2. Zawiślak, G., Szałwia nie tylko lekarska…, Panacea – Leki ziołowe nr 3 (28), lipiec – wrzesień 2009 strony: 6-8, „panacea.pl” [dostęp: 04.03.2022]
https://panacea.pl/articles.php?id=2802
3. Nowak, G., Nawrot, J., Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego, Herba Polonica 2009, 55(4): 178-213 [dostęp: 04.03.2022]
https://www.researchgate.net/profile/Joanna_Nawrot/publication/266416318_Surowce_roslinne_i_zwiazki_naturalne_stosowane_w_chorobach_ukladu_oddechowego/links/54b797e00cf2bd04be33a9d3/Surowce-roslinne-i-zwiazki-naturalne-stosowane-w-chorobach-ukladu-oddechowego.pdf
4. Zielińska-Pisklak, M., Szeleszczuk, Ł., Rumianek lekarski – dlaczego warto mieć go w domowej apteczce, ,,lekwpolsce.pl”, 19.08.2013 [dostęp: 04.03.2022]
https://www.researchgate.net/publication/288115104_Rumianek_lekarski_-_dlaczego_warto_miec_go_w_domowej_apteczce
5. Zielińska-Pisklak, M., Szeleszczuk, Ł.,Bez czarny (Sambucus nigra) domowy sposób nie tylko na grypę i przeziębienie, ,,lekwpolsce.pl”, 21.05.2013 [dostęp: 04.03.2022]
https://www.researchgate.net/publication/288101012_Bez_czarny_Sambucus_nigra_domowy_sposob_nie_tylko_na_grype_i_przeziebienie
ZOBACZ PODOBNE ARTYKUŁY
Płukanie gardła – jak zrobić to prawidłowo?
Jakie zioła na ból gardła? Co warto stosować?
Angina — czym się objawia i jak ją leczyć?
