Porady

Swędzenie gardła – czy to powód do niepokoju?

Swędzenie gardła – czy to powód do niepokoju
Strona główna » Swędzenie gardła – czy to powód do niepokoju?

 

Nieprzyjemne objawy ze strony gardła zna chyba każdy – zaczerwienienie, ból, obrzęk, drapanie, uczucie suchości, chrypka. Wśród nich często pojawia się także swędzenie gardła. Co może za nim stać? Jakie są możliwe źródła problemu, a także sposoby jego łagodzenia?

Skąd bierze się swędzenie gardła – przyczyny

Śluzówki gardła oraz nosa nieustannie „pracują” – do ich kluczowych zadań należą bowiem ogrzewanie, nawilżanie, a także filtrowanie powietrza, które wdychamy. A że oddychamy cały czas – 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu, zawsze muszą być w dobrej formie. Gdy tylko dochodzi do zaburzenia w tym obszarze, zaczynamy odczuwać nieprzyjemne objawy, w tym właśnie m.in. swędzenie gardła. Co może być jego przyczyną?

Infekcja – zarówno bakteryjna, jak i wirusowa

Infekcje są najczęstszą przyczyną sięgania po porady lekarzy pierwszego kontaktu, a także zwolnień z pracy oraz szkoły. W większości przypadków dochodzi do infekcji wirusowych, które potocznie nazywamy przeziębieniem – stanowią około 80-85 proc. tego typu dolegliwości. Objawy ze strony gardła są jednym z pierwszych pojawiających się wtedy doznań. Poza opisywanym tu swędzeniem gardła zwykle występuje także jego bolesność, zaczerwienienie, obrzęk, uczucie suchości czy pieczenie. Chory doświadcza też ogólnego osłabienia, podwyższonej temperatury (zwykle poniżej 38°C), kataru i cieknącego nosa, czasami też kaszlu. Wystąpić mogą również inne symptomy, jak np. nudności i wymioty, zapalenie spojówek czy wysypka – wiele zależy od tego, z jakim wirusem mamy do czynienia, a tych, które odpowiadają za przeziębienia, jest generalnie ponad 200!

Jeśli zaś chodzi o infekcje bakteryjne, są one zwykle znacznie intensywniejsze niż te wirusowe i co ważne, od razu rozpoczynają się z dużą siłą (przeziębienie rozwija się stopniowo). Zwykle mamy wtedy do czynienia z:

  • gorączką powyżej 38°C,
  • silnym osłabieniem,
  • bólami mięśniowo-stawowymi,
  • bólem, zaczerwienieniem, obrzękiem i swędzeniem gardła,
  • obrzękiem okolicznych węzłów chłonnych, których dotknięcie może powodować bolesność,
  • objawami ze strony migdałków – są rozpulchnione i obserwuje się na nich białawy nalot (specyficzny nalot może być widoczny również na języku oraz tylnej ścianie gardła – w tym ostatnim obszarze często nalot przybiera formę ropną).

W przypadku wystąpienia tego typu objawów zwykle możemy mówić o bakteryjnym zapaleniu gardła. Zazwyczaj odpowiadają za nie paciorkowce beta-hemolizujące grupy A (Streptococcus pyogenes).

Rozróżnienie pomiędzy drobnoustrojami, które wywołały daną infekcję, jest kluczowe. To od niego zależy bowiem dalsze postępowanie. W przypadku infekcji wirusowej stosuje się terapię objawową, zaś u osób z infekcją powstałą na tle bakteryjnym konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Co ważne, warto pamiętać, że antybiotyki nie działają na wirusy, a stosowane w czasie przeziębienia nieraz mogą bardziej zaszkodzić, niż pomóc.

Swędzenie gardła a alergia

Biorąc pod uwagę alergie wziewne – czyli np. uczulenie na pyłki roślin, roztocza, sierść zwierząt etc. – objawy ze strony górnych dróg oddechowych są w ich przypadku najczęstsze. Drapanie, pieczenie i swędzenie gardła, wodnisty katar i nieustanne uczucie swędzenia w nosie, kaszel, trudności z oddychaniem. Do tego mogą dojść także stany zapalne spojówek, którym towarzyszy pieczenie, łzawienie, swędzenie, zaczerwienienie oczu.

Chcąc jednak mieć pewność, że rzeczywiście możemy mówić o uczuleniu, powinniśmy potwierdzić to odpowiednimi testami. W tym celu należy udać się do alergologa, który skieruje na badania pozwalające sprawdzić, co u danej osoby jest kluczowym alergenem. Dzięki jego eliminacji lub przeprowadzeniu odczulania będzie można pozbyć się wyżej wymienionych objawów bądź przynajmniej złagodzić ich nasilenie, zwiększając tym samym komfort codziennego życia. Wspierające mogą okazać się także odpowiednie leki – ich przyjęcie zawsze należy konsultować z lekarzem.

Podrażnienie śluzówki jedzeniem lub napojami

Gardło to miejsce, w którym krzyżują się drogi pokarmowa oraz oddechowa. Możliwe jest zatem podrażnienie śluzówki, np. jedzeniem, co następnie będzie skutkowało opisywanym tu swędzeniem gardła. Drażniące mogą być zarówno ostro zakończone, bardzo suche kawałki jedzenia, jak i potrawy czy napoje bardzo gorące, bardzo ostre lub kwaśne. Co ważne, warto uważać także na napoje, które mogą osłabiać nawilżenie tkanek.

Przesuszenie śluzówki gardła

Gardło narażone jest na wiele czynników, które mogą przesuszać pokrywającą ją śluzówkę. Należą do nich:

  • oddychanie zanieczyszczonym powietrzem, w tym także wdychanie dymu papierosowego czy smogu,
  • palenie papierosów,
  • przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych lub ogrzewanych (często powietrze ma w nich bardzo niską wilgotność – optymalna dla naszych organizmów to 45-65 proc.),
  • stosowanie niektórych leków,
  • zbyt słabe nawodnienie organizmu,
  • stres i inne problemy natury psychologicznej,
  • nadwyrężenie narządu głosu (zwykle zbyt długim lub głośnym mówieniem) etc.

Wszystko to może skutkować m.in. opisywanym tu swędzeniem gardła, jak i chrypką, osłabieniem głosu, drapaniem w gardle, czasami też jego bólem.

Sposób na swędzenie gardła – co pomoże?

Opisane wyżej przyczyny swędzenia gardła nie są wszystkimi, jakie w praktyce można spotkać. Jednak już na ich przykładzie widać, jak wiele różnych czynników może stać za tym problemem. W każdym przypadku warto szukać źródła, ponieważ pozwoli to najskuteczniej pozbyć się dolegliwości. W końcu inaczej trzeba zadziałać u osoby, która mierzy się z infekcją bakteryjną, odmiennie u tej z alergią, a jeszcze inaczej np. u nauczyciela czy konferansjera, którzy w związku ze swoją pracą mają przeciążony narząd głosu.

Niezależnie jednak od przyczyny swędzenia gardła, warto na bieżąco łagodzić ów nieprzyjemny symptom. W żaden sposób nie wyklucza się to np. z antybiotykoterapią w infekcjach bakteryjnych, a może istotnie zwiększyć komfort. Jak zatem możemy złagodzić swędzenie w gardle metodami, które są łatwo i szybko dostępne?

Zioła

Gałęzią nauki, która zajmuje się ziołami (ich właściwościami, składem, poszukiwaniem syntetycznych odpowiedników etc.), jest fitoterapia, inaczej ziołolecznictwo. Już samo ujęcie jej jako oddzielnej dziedziny wskazuje, jak istotnie i silnie mogą oddziaływać na nas zioła. Wiele z nich ma różne właściwości prozdrowotne, w tym także wspierające zdrowie gardła. W tym zakresie pomocne są m.in.:

  • rumianek,
  • tymianek,
  • porost islandzki i inne.

Można stosować je w różnych formach – np. pod postacią naparów do picia, inhalacji czy płukanki gardła. Warto jednak pamiętać, że zioła – choć niepozorne – mają naprawdę dużą moc działania. Duża część z nich nie może być więc stosowana np. przez kobiety w ciąży, dzieci czy u osób przyjmujących określone leki. Dobrze jest zatem skonsultować ich stosowanie ze specjalistą.

Inhalacje z olejków eterycznych

W problemach z gardłem oraz pomocniczo przy przeziębieniu można stosować m.in. olejek tymiankowy. Wlej kilka kropli olejku do szklanki gorącej wody, przykryj głowę ręcznikiem i unoszące się opary wdychaj przez około 5 minut. Pamiętaj jednak, że inhalacje z olejkami eterycznymi nie są wskazane u dzieci oraz kobiet ciężarnych.

Siemię lniane

Znakomicie pomaga na uczucie suchości, swędzenie gardła, chrypkę oraz łagodzi podrażnienia. Z siemienia lnianego przygotowuje się napar – ziarna zalewamy gorącą wodą (poleca się zwłaszcza rozdrobnione, choć mogą być też w całości), przykrywamy i odstawiamy na kilkanaście minut. Po tym czasie utworzy się specyficzna zawiesina, którą trzeba odsączyć, a następnie popijać małymi łykami. Pokryje ona gardło, łagodząc nieprzyjemne objawy, a jednocześnie tworząc też dodatkową ochronę przed kolejnymi podrażnieniami.

Preparaty apteczne

Do dyspozycji mamy wiele środków, które można kupić bez recepty. Co ważne, mamy do wyboru różne ich formy: pastylki, spraye, syropy i in. Dzięki temu każdy może wybrać produkt, który będzie dla niego najbardziej komfortowy w stosowaniu. Przykładem sprayu na gardło jest wyrób medyczny Fiorda® PROTECT MD, który wspiera działanie błony śluzowej gardła, aby ograniczyć wnikanie do organizmu szkodliwych czynników.

Źródła:
1. Ambroziak, M., Stanowska, M., Sikorska-Zimny, K., Tymianek – roślina o wielu zastosowaniach, Innowacje w Pielęgniarstwie i Naukach o Zdrowiu 1 (5)/2020 [dostęp: 31.07.2022] https://www.wyd.edu.pl/images/Czasopisma_naukowe/PPA/IwP2018/IwP_2019_1_4/IwP_3_4_2019/IwP_4_2019/Innowacje_1_5_2020/Ambroziak_Stanowska_Sikorska_Inno_1_5_2020.pdf
2. Mik, E., Stopiński, M., & Mrozińska, M. (2004). Przeziębienie. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs, 6(9), 20-27. [dostęp: 06.02.2022]
http://www.mariamrozinska.pl/publikacje/Przeziebienie_Mrozinska.pdf
3. Nowak, G., Nawrot, J., Surowce roślinne i związki naturalne stosowane w chorobach układu oddechowego, Herba Polonica 2009, 55(4): 178-213 [dostęp 06.02.2022]
https://www.researchgate.net/profile/Joanna_Nawrot/publication/266416318_Surowce_roslinne_i_zwiazki_naturalne_stosowane_w_chorobach_ukladu_oddechowego/links/54b797e00cf2bd04be33a9d3/Surowce-roslinne-i-zwiazki-naturalne-stosowane-w-chorobach-ukladu-oddechowego.pdf

ZOBACZ PODOBNE ARTYKUŁY

Płukanie gardła – jak zrobić to prawidłowo

Płukanie gardła – jak zrobić to prawidłowo?

Płukanie gardła to jeden z tradycyjnych sposobów radzenia sobie z dolegliwościami, które wynikają z bakteryjnych i wirusowych infekcji gardła. Aby ...
Jakie zioła na ból gardła Co warto stosować

Jakie zioła na ból gardła? Co warto stosować?

Zioła mają ogromną moc, którą ludzkość zna już od tysięcy lat. Od wieków wykorzystywane są w kuchni, nadając naszym potrawom ...
Angina - czym się objawia i jak ją leczyć

Angina — czym się objawia i jak ją leczyć?

Angina to dość często występująca choroba górnych dróg oddechowych, nazywana niekiedy ostrym zapaleniem gardła (czasem też migdałków i błony śluzowej) ...