Zaczerwienienie, drapanie, uczucie suchości, pieczenie w gardle, ból, obrzęk – to jedne z najczęstszych objawów, które relacjonuje się w przypadku wystąpienia stanu zapalnego gardła. Co może go wywołać? Jak unikać podrażnień śluzówki i jak złagodzić pieczenie w gardle oraz inne podobne symptomy, gdy już wystąpią?
Suchość, drapanie, pieczenie w gardle – czy to infekcja?
Za wystąpieniem stanów zapalnych gardła bardzo często stoją infekcje – zarówno wirusowe, jak i bakteryjne. Te pierwsze stanowią znaczną większość infekcji górnych dróg oddechowych (około 85%) i zwykle są w przebiegu łagodniejsze niż te bakteryjne. W przypadku infekcji wirusowej, nazywanej potocznie przeziębieniem, mogą wystąpić:
- ból, zaczerwienienie, drapanie w gardle,
- uczucie suchości i pieczenie w gardle,
- katar, uczucie zatkanego nosa,
- suchy kaszel,
- ogólne osłabienie,
- bóle głowy,
- bóle mięśniowo-stawowe,
- podwyższona temperatura ciała,
- pojawić się mogą także np. wymioty czy zapalenie spojówek (zależne jest to od rodzaju wirusa, który zaatakował dany organizm).
Jeśli zaś chodzi o infekcje bakteryjne – jak to zostało wspomniane – są zwykle intensywniejsze w przebiegu niż te o etiologii wirusowej. Objawy pojawiają się szybko i od razu z dużą siłą (w przypadku przeziębienia zwykle narastają stopniowo, a tutaj mogą rozwinąć się nawet w ciągu zaledwie kilku godzin). Gorączka jest wtedy wyższa – zwykle przekracza 38-38,5 °C – często towarzyszą jej także dreszcze i duża potliwość. Ogólne osłabienie jest bardzo silne, nieraz całkowicie spada apetyt i pojawiają się trudności w jedzeniu (m.in. ze względu na intensywny obrzęk śluzówki gardła). Obecne są też wcześniej wymienione symptomy, jak: ból, zaczerwienienie, pieczenie w gardle. Dodatkowo obserwuje się także powiększenie migdałków i charakterystyczny nalot na nich (jak również na języku). Po ścianie gardła spływać może ropna wydzielina, a okoliczne węzły chłonne są obrzęknięte i tkliwe. Co ciekawe, w czasie infekcji bakteryjnej raczej nie obserwuje się kaszlu.
Co jeszcze może wywołać suchość, ból, pieczenie w gardle? Przyczyny
Za różnego rodzaju objawami gardłowymi stać mogą także inne czynniki, które nie zawsze są oczywiste. M.in. należą do nich:
- Infekcje grzybicze – za grzybiczym zapaleniem gardła najczęściej stoją drożdżaki (Candida albicans). Poza pieczeniem w gardle obserwuje się wtedy także jego bolesność oraz charakterystyczny białawy nalot w jamie ustnej (na języku, migdałkach oraz samym gardle). Dodatkowo występują też symptomy pojawiające się przy innych infekcjach, jak np. podwyższona temperatura ciała, ogólne osłabienie, brak apetytu etc.;
- długotrwałe oddychanie przez usta – np. w czasie nieżytu nosa. Jego zatkanie uniemożliwia swobodne oddychanie w prawidłowy sposób, a wdychanie i wydychanie powietrza przez usta znacznie wysusza tkanki, powodując m.in. właśnie pieczenie w gardle;
- kontakt z czynnikami drażniącymi – np. dymem papierosowym, zanieczyszczonym powietrzem (w tym smogiem), chemikaliami etc.;
- używki – zwłaszcza palenie papierosów i picie dużych ilości alkoholu;
- alergie – objawy gardłowe często pojawiają się na skutek alergii wziewnych, np. uczulenia na pyłki, trawy, roztocza etc.;
- podrażnienia mechaniczne;
- spożywanie np. bardzo ostrych, bardzo kwaśnych czy też zbyt gorących pokarmów – poparzenie tkanek może wiązać się m.in. właśnie z bolesnością i pieczeniem w gardle;
- przeciążenie narządu głosu – często mierzą się z nim np. nauczyciele, aktorzy, wokaliści czy konferansjerzy, którzy pracują głosem przez długi czas, mówiąc lub śpiewając bardzo głośno. Ryzyko wystąpienia problemów gardłowych związanych z tym obszarem zwiększa nieprawidłowa emisja głosu;
- zbyt słabe nawodnienie organizmu – wskazuje się, że dorosłe osoby powinny spożywać minimum 2-2,7 l płynów dziennie. Gdy nawodnienie jest zbyt słabe, może występować przesuszenie tkanek, co znacznie zwiększa ryzyko ich podrażnień, a co za tym idzie, także bólu, zaczerwienienia, pieczenia w gardle etc.;
- przebywanie w pomieszczeniach o zbyt niskiej wilgotności powietrza – optymalna dla naszych organizmów wynosi 45-65%. Gdy jest zbyt niska, może dochodzić do przesuszenia tkanek, wzrasta ryzyko infekcji, odczuwa się drapanie i pieczenie w gardle. Często przesuszone są także oczy (zwłaszcza u osób pracujących przed komputerem). Należy pamiętać, że bardzo niekorzystnie na wilgotność powietrza wpływają ogrzewanie oraz klimatyzacja;
- refluks żołądkowo-przełykowy – cofająca się treść żołądka (mająca dużą kwasowość) podrażnia śluzówkę. Może cofać się aż do gardła, powodując m.in. właśnie pieczenie, które w tym przypadku często najbardziej nasilone jest w godzinach porannych (w nocy przyjmujemy pozycję leżącą, co sprawia, że cofanie się wspomnianej treści jest łatwiejsze niż w pozycji pionowej).
Jak złagodzić pieczenie w gardle?
Najlepszym sposobem działania jest prewencja – zawsze łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć. W kontekście problemów gardłowych, w tym pieczenia w gardle, należy odnieść się bezpośrednio do wskazanych wyżej przyczyn. Biorąc je pod uwagę, łatwo wnioskować, że powinno się dbać o:
- odpowiednie nawodnienie organizmu,
- utrzymywanie prawidłowej wilgotności w pomieszczeniach, w których przebywamy,
- niepalenie papierosów,
- ograniczenie spożywania alkoholu,
- prawidłowe używanie głosu itd.
Jeżeli jednak mamy podejrzenie, że nieprzyjemne symptomy ze strony gardła mogą wiązać się z poważniejszymi problemami, jak np. alergią czy refluksem żołądkowo-przełykowym – należy zgłosić się do odpowiedniego specjalisty. Tylko lekarz może przeprowadzić profesjonalną diagnostykę.
A jeśli chodzi o infekcje, te wirusowe leczy się objawowo. Przykładowo na problemy z gardłem pomocny może być wyrób medyczny Fiorda® MAX MD.
W przypadku infekcji bakteryjnych także stosuje się leczenie mające na celu złagodzenie objawów – znacznie zwiększa ono komfort funkcjonowania osoby chorej. Kluczowe jest jednak wprowadzenie leczenia przyczynowego, czyli antybiotykoterapii. Odpowiedni antybiotyk zawsze dobiera lekarz, po indywidualnej konsultacji. Co ważne, tego typu leki należy przyjmować dokładnie przez tyle dni, ile zaleci specjalista – nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
Swędzenie, suchość, pieczenie w gardle – domowe sposoby
Poza profesjonalnymi środkami łagodzącymi problemy z gardłem pomocne mogą być także domowe sposoby. Warto mieć w zanadrzu:
- Siemię lniane – popijany małymi łykami napar z siemienia lnianego stworzy na gardle swego rodzaju warstwę ochronną, która będzie stanowić barierę przed dalszymi podrażnieniami, a jednocześnie umożliwi regenerację. Zwiększy także nawilżenie tkanek, m.in. łagodząc uczucie suchości i związane z tym pieczenie w gardle;
- miód – można stosować go w wielu formach, np. na wzór pastylek do ssania. Wystarczy wziąć na łyżkę skrystalizowany miód i jak najdłużej ssać, aż do pełnego rozpuszczenia. Miód będzie miał wtedy dłuższy kontakt z tkankami, nawilżając je, łagodząc podrażnienia, wspomagając regenerację;
- zioła – na problemy gardłowe pomocne są m.in. porost islandzki, szałwia oraz rumianek. Można je stosować np. w formie płukanek na gardło. Kupujemy zioła w formie herbatek, zalewamy wrzątkiem, przykrywamy i odstawiamy do zaparzenia. Po ostygnięciu płuczemy gardło, powtarzając tę czynność 2-4 razy dziennie. Co ważne, na stosowanie ziół powinny uważać osoby mające skłonność do alergii, a także dzieci oraz kobiety w ciąży – nie wszystkie zioła można w ich przypadku podawać. Choć niepozorne, mają ogromną moc.
Źródła:
1. Gowin, E., Horst-Sikorska, W., Leczenie zapalenia gardła bez antybiotyku – czy to możliwe?, Farmacja Współczesna 2012; 5: 83-89 [dostęp: 14.03.2022]
https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201202_Farmacja_003.pdf
2. Gutknecht, P., Molisz, A., Pietrzykowska, M., Reiwer-Gostomska, M., Siebert J., Trzeciak, B., Winiarski, T., Diagnostyka i leczenie zakażeń układu oddechowego u pacjentów wybranych praktyk lekarzy rodzinnych na terenie Gdańska, Family Medicine & Primary Care Review 2013; 15, 3: 320–322 [dostęp: 14.03.2022]
http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-c6c5b8f7-663a-4355-831c-ffb1b0571b0d
3. Mik, E., Stopiński, M., & Mrozińska, M. (2004). Przeziębienie. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs, 6(9), 20-27 [dostęp: 14.03.2022]
http://www.mariamrozinska.pl/publikacje/Przeziebienie_Mrozinska.pdf
4. Pod red. Tichonow A. I., Miód naturalny w medycynie i farmacji (Pochodzenie, właściwości, zastosowanie, preparaty lecznicze), Monografia pod redakcją akademika Ukraińskiej Akademii Nauk A. I. Tichonowa, Redaktor wydania polskiego: Prof. dr hab. n. farm. Bogdan Kędzia, 2017 [dostęp: 14.03.2022]
https://docplayer.pl/104802764-Miod-naturalny-w-medycynie-i-farmacji.html
5. Redakcja Medonet, Grzybicze zapalenie gardła i migdałków, „medonet.pl” [dostęp: 14.03.2022]
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nosa–gardla–uszu-i-krtani,grzybicze-zapalenie-gardla-i-migdalkow—objawy-i-leczenie,artykul,1582893.html
6. Redakcja Medonet, Wirusowe zapalenie gardła, „medonet.pl” [dostęp: 14.03.2022]
http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/choroby-nosa–gardla–uszu-i-krtani,wirusowe-zapalenie-gardla—przyczyny–objawy-i-leczenie,artykul,1579213.html
7. Rychlik, E., Woźniak, A., Jarosz, M., (2020) Woda i elektrolity [w:] „Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie” [dostęp: 14.03.2022]
https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf
8. Studzińska-Sroka, E., Bylka, W., Porost islandzki – związki czynne, aktywność biologiczna, Farmaceutyczny Przegląd Naukowy 2010, 7, 23-27 [dostęp: 14.03.2022]
https://www.researchgate.net/profile/Elzbieta-Studzinska-Sroka/publication/279943644_Iceland_Moss_-_active_compounds_biological_properties/links/559efd1408aeb40ee93c2c77/Iceland-Moss-active-compounds-biological-properties.pdf
9. Zawiślak, G., Szałwia nie tylko lekarska…, Panacea – Leki ziołowe nr 3 (28), lipiec – wrzesień 2009 strony: 6-8, „panacea.pl” [dostęp: 14.03.2022]
https://panacea.pl/articles.php?id=2802
10. Zieliński, R., Zakrzewska, A., Ostre infekcje górnych dróg oddechowych u dzieci — podział morfologiczny, diagnostyka i terapia, Forum Medycyny Rodzinnej [dostęp: 14.03.2022]
https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/10061/8562
11. Zielińska-Pisklak, M., Szeleszczuk, Ł., Rumianek lekarski – dlaczego warto mieć go w domowej apteczce, „lekwpolsce.pl”, 19.08.2013 [dostęp: 14.03.2022]
https://www.researchgate.net/publication/288115104_Rumianek_lekarski_-_dlaczego_warto_miec_go_w_domowej_apteczce
ZOBACZ PODOBNE ARTYKUŁY
Płukanie gardła – jak zrobić to prawidłowo?
Jakie zioła na ból gardła? Co warto stosować?
Angina — czym się objawia i jak ją leczyć?
