Jedną z częstych dolegliwości występujących u alergików jest katar alergiczny, określany też jako sienny. Zwykle towarzyszą mu też inne objawy, takie jak swędzenie i zaczerwienienie oczu, kaszel i złe samopoczucie. Objawy mogą nasilać się w okresie jesiennym i wiosennym, dlatego alergia bywa mylona z przeziębieniem. Wyjaśniamy, jak wygląda katar alergiczny, jakie są jego przyczyny i jak złagodzić uciążliwe dolegliwości!
Co to jest katar alergiczny?
Gdy dokucza nam katar i nie towarzyszą mu inne objawy, zwykle zastanawiamy się, czy może być to oznaka alergii. W rzeczywistości jednak u alergików bardzo rzadko występuje pojedynczy objaw w postaci wzmożonego wydzielania wydzieliny nosowej. Zastanawiasz się, co to jest katar alergiczny? Otóż jest to określenie alergicznego nieżytu nosa, czyli zapalenia błony śluzowej nosa i/lub zatok.
Alergiczny nieżyt nosa to zespół objawów, które występują w odpowiedzi na kontakt z alergenem, czyli czynnikiem uczulającym. Organizm po błędnym rozpoznaniu w rzeczywistości niegroźnego czynnika uruchamia mediatory zapalne. Oznacza to, że cząsteczki, które dla innych osób są obojętne, przez układ odpornościowy alergika zostają uznane jako zagrożenie, które trzeba zneutralizować i usunąć z ustroju.
Katar alergiczny – objawy towarzyszące
Pod wpływem alergenu dochodzi do uruchomienia reakcji zapalnych, w tym wydzielania histaminy. To jej działanie jest bezpośrednią przyczyną wielu objawów alergicznego nieżytu nosa.
W pierwszym etapie reakcji uczuleniowej zwykle pojawia się nadmiar wydzieliny nosowej. Obok wodnistego kataru alergicznego zwykle pojawia się także swędzenie w nosie i częste, uporczywe kichanie.
Toczący się stan zapalny błony śluzowej nosa (nieżyt nosa) przebiega wraz z wydzielaniem mediatorów stanu zapalnego. Wówczas naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu. W konsekwencji błona śluzowa nosa staje się zaczerwieniona, a zwiększenie jej przepuszczalności skutkuje także obrzękiem, co może dodatkowo utrudniać oddychanie przez nos, a to wymusza oddychanie ustami i zwiększa także ryzyko wysuszenia gardła. Wydzielina może też spływać po tylnej ścianie gardła i drażnić jego błonę śluzową.
Ponadto katarowi alergicznemu mogą towarzyszyć inne objawy, w tym objawy ogólnoustrojowe. Może on występować jednocześnie z symptomami, takimi jak np.:
- zapalenie spojówek, które powoduje swędzenie, zaczerwienienie i łzawienie oczu;
- ogólne osłabienie, rozdrażnienie, dekoncentracja;
- kaszel, który może być spowodowany m.in. oddychaniem przez nos lub spływaniem wydzieliny nosowej do gardła;
- świąd, drapanie i pieczenie w gardle;
- bóle głowy i ucisk między oczami;
- zaburzenia snu;
- spadek apetytu.
Jak wygląda katar alergiczny?
Zastanawiasz się, jak wygląda katar alergiczny? Zwykle wydzielina jest płynna, wręcz bardzo wodnista i przezroczysta. Jednak gdy nie jest należycie i systematycznie usuwana, zaczyna zalegać w jamach nosowych. Wtedy może przybrać postać gęstego śluzu o ciemniejszej barwie.
Katar alergiczny może więc przypominać katar przy infekcji wirusowej. Z tego powodu niekiedy trudno jest postawić diagnozę jedynie na podstawie objawów. Pomocne są jednak testy alergiczne, które warto wykonać przy podejrzeniu alergii.
Jakie są przyczyny kataru alergicznego?
Skłonność do alergii w części przypadków jest uwarunkowana genetycznie. Jeśli katar alergiczny lub inny rodzaj uczulenia występował u bliskich członków rodziny, prawdopodobieństwo rozwoju alergii znacznie wzrasta. Pozostałe przypadki to alergie nabyte, których przyczyn upatruje się w zanieczyszczeniach środowiska i postępie cywilizacyjnym. Szacuje się, że alergie kilkukrotnie częściej dotyczą mieszkańców dużych miast.
Najczęściej za katar alergiczny odpowiadają alergeny wziewne, stąd też określenie kataru siennego. W takich przypadkach katar alergiczny zwykle nasila się w okresie kwitnienia rośliny, na jaką dana osoba jest uczulona. Czynniki wziewne, które często uczulają, to głównie:
- pyłki traw: wiechlina łąkowa, żyto, tymotka łąkowa, kupkówka pospolita;
- pyłki drzew: brzoza, dąb, jesion, leszczyna, topola, wierzba;
- chwasty: babka lancetowata, bylica pospolita.
Drugim rodzajem alergenów pod względem częstotliwości występowania alergii są roztocza kurzu domowego Dermatophagoides pteronyssinus i D. farinae. Mówiąc, że ktoś jest uczulony na kurz, w rzeczywistości chodzi o znajdujące się w nim pajęczaki, które żywią się komórkami złuszczonego naskórka. Bytują one głównie w materacach, dywanach, czy zasłonach, natomiast unoszą się wraz z kurzem w powietrzu. Co ciekawe, uczulające są także odchody tych pajęczaków. Katar alergiczny u osób uczulonych na roztocza może więc występować przewlekle, jednak objawy zwykle nasilają się jesienią i wiosną, ponieważ w tym czasie obserwuje się wzrost występowania roztoczy.
Jako przyczyny kataru alergicznego wymienia się także sierść zwierząt domowych. W rzeczywistości jest to jednak uczulenie na białko Fed 1 lub Fed 2, wydzielane przez gruczoły łojowe skóry i błon śluzowych zwierząt. Jest ono obecne nie tylko na sierści, ale także na powierzchni skóry zwierząt oraz w ich ślinie. Przy intensywnej alergii warto pamiętać, że pupil pozbawiony sierści nie jest gwarancją braku możliwości uczulenia.
Za katar alergiczny mogą odpowiadać także niektóre rodzaje pleśni i grzybów. Z kolei alergeny pokarmowe, czyli składniki produktów spożywczych, bywają uznawane za przyczynę problemów z układem trawiennym. W rzeczywistości jednak i one mogą wywoływać katar alergiczny. Częstymi alergenami spożywczymi są m.in.: białko mleka krowiego, jaja, pszenica, orzechy, owoce morza, niektóre warzywa i owoce.
Na czym polega leczenie kataru alergicznego?
W zależności od rodzaju alergenu, na który dana osoba jest uczulona, katar alergiczny może występować okresowo, przewlekle lub sezonowo. Wpływ na występowanie objawów ma kontakt z alergenem, dlatego jego unikanie jest kluczowe przy minimalizowaniu ryzyka rozwoju symptomów.
Niemniej jednak jednym ze sposobów leczenia alergii jest tzw. odczulanie, czyli kontrolowane podawanie odpowiednich szczepionek. Działania takie prowadzi się jednak wyłącznie pod okiem lekarza i przy użyciu przeznaczonych do tego celu preparatów. Leczenie alergii tą metodą może trwać od 3 do 5 lat. Niestety, jak do tej pory nie są znane sposoby leczenia, które dałyby całkowitą gwarancję wyeliminowania objawów.
Jak łagodzić objawy kataru alergicznego?
Katar alergiczny będzie utrzymywał się do czasu kontaktu z alergenem lub dłużej. Niestety niektórych alergenów nie można uniknąć, np. pyłków drzew i traw unoszących się w powietrzu. Wówczas podstawą jest łagodzenie objawów.
Obecnie najczęściej praktykowanym sposobem na alergię jest leczenie objawowe. Łagodzenie symptomów alergii polega m.in. na stosowaniu leków przeciwhistaminowych. Niektóre produkty lecznicze tego typu są dostępne bez recepty. Lekarz może również wystawić receptę na lek donosowy zawierający glikokortykosteroidy.
Przy pierwszych objawach kataru alergicznego można zastosować, np. wyrób medyczny w postaci sprayu do nosa Fiorda® PROTECT MD, który wspiera działanie błony śluzowej nosa, co przyczynia się do zmniejszenia wnikania alergenów, a także wirusów i bakterii do organizmu.
Domowe sposoby na katar alergiczny
Objawy można łagodzić, wykorzystując domowe sposoby na katar alergiczny. Obejmują one przede wszystkim podstawowe zasady higieny. Przy katarze alergicznym należy dbać o prawidłowe oczyszczanie nosa i zatok.
Szczególną uwagę na usuwanie wydzieliny warto zwrócić, gdy problemem jest katar alergiczny u dziecka, które nie potrafi należycie wydmuchiwać nosa. Pomocne wówczas są aspiratory, a także inhalacje, które upłynniają wydzielinę i nawilżają błony śluzowe górnych dróg oddechowych.
Osoby dorosłe mogą skorzystać z inhalacji ciepłą parą wodną. Należy jednak zachować szczególną ostrożność, aby nie doprowadzić do oparzenia górnych dróg oddechowych.
Źródła:
1. Sadowska D.: Katar jesienny czy alergia? Jak nie przeoczyć pierwszych objawów. https://www.termedia.pl/Katar-jesienny-czy-alergia-Jak-nie-przeoczyc-pierwszych-objawow,98,42578,1,1.html (data odczytu: 06.02.2022).
2. Skórka A.: Katar u dzieci. http://managerapteki.pl/katar-u-dzieci/ (data odczytu: 06.02.2022).
ZOBACZ PODOBNE ARTYKUŁY
Płukanie gardła – jak zrobić to prawidłowo?
Jakie zioła na ból gardła? Co warto stosować?
Angina — czym się objawia i jak ją leczyć?
